Deep Web
Deep web -derin internet- genel kullanıcının erişmeyeceği web sitelerinin yer
aldığı sanal alandır. Arama motoru sorgularıyla erişilemeyen bu web ortamına derin
adının verilmesinin sebebi; bilinmeyen alanın, http üzerinden kullanılan kamuya açık internet dünyasına kıyasla 10-15 katı, belki de çok daha fazla büyüklükte
veri içermesidir. Deep web, görünen internetten daha fazla büyüklüğe sahip ama görünmeyen ve çok az kişinin etkin kullanabildiği
sanal dünyadır.
Darknet
Darknet ve Deep web kelimeleri iç
içe kullanılsalar da, farklı alanlardır. Darknet,
deep web içerisinde erişimi çok daha zor; kayıt dışı ekonomi ve suç faaliyetlerinin yürütüldüğü ve bu
sebeple “karanlık ağ” olarak
adlandırılan ayrı bir sanal alan.
Deep web içinde yer alan illegal ve
suç merkezli iletişim, oluşum ve ticaret alanı darknet. Deep web’in karanlık
bölümünü oluşturan darknet alanında yer alan çoğu hukuk ve insanlık dışı içerikler
ise şunlar: silah ve uyuşturucu
satışı, kiralık katil ve hacker,
sahte pasaport ve benzeri belge ticareti, vahşet içeren seks görüntüsü, çocuk pornosu, tecavüz, öldürme ve
yamyamlık videosu. Darknet’in içinde kendi içeriğine uygun olarak Google
benzeri arama motoru dahi var, adı “Grams”.
Karanlık dünyanın ödemelerde kullandığı sanal ama reel karşılığı olan para
biriminin adı Bitcoin.
Brightnet ve Wikileaks
Deep web’in darknet gibi karanlık yanına
karşılık aydınlık yönü de
bulunmakta, bu alana Brightnet deniyor. Devletlere ait gizli askeri, siyasi gizli
belgeleri kamuya sızdıran Wikileaks
web sitesi, aslında deep web ortamının Brightnet alanında doğmuştu. Sonrasında Wikileaks,
“sızıntı kamu haberciliği” gibi
tartışmalı bir tanımlama ile dünya gündemine yansıdı. Deep web aslında sadece, arama
çubuğunda çıkmayan ve arama motorlarının sonuçlarından gizli tutulan verilerden
oluşuyor; bu bağlamda devlet
kuruluşlarının, özel şirketlerinin veritabanı bilgileri ve kendi iletişim
ağları, deep web’in darknet alanına girmeyen gizli ama legal faaliyet ve sektör alanları.
Deep Web Erişimi: Tor Ağı
Deep web sitelerine erişmenin en
bilen yöntemi, güvenlik riskleri olsa da, Tor
Ağı kullanmak. Tor Browser (tarayıcısı)
ile eriştiğiniz Tor Ağı, aslında bir VPN
servisi hizmeti. Tor Ağı, kendisine bağlanan kullanıcıyı dünyanın değişik
yerlerindeki farklı bilgisayarlar üzerinden ağına alıyor. Tıpkı VPN
kullandığınızda kendi ülkenizden yaptığınız erişimin, başka bir ülke ve servis
üzerinde gösterilmesi ve şifrelenmesi gibi, kimliğiniz belli oranda gizleniyor Tor Ağı içinde. Fakat soğan
benzeri bir algoritma ile ilerlese de, ağlar içi kriptoların gizliliği ve güvenliği hiç şekilde garanti edilemez Tor
kullanıcısı için.
NSA (National Security Agency)
NSA (Ulusal Güvenlik Ajansı - ABD askeri haber alma gizli servisi) Darknet
kullanımının artması üzerine, geçtiğimiz yıllarda Tor Ağı kullanan kişilerin potansiyel suçlu olarak
değerlendirileceğini açıklamıştı. Ve sonrasında bazı Tor Ağı kullanıcıları,
NSA’nın yaptığı operasyonlar ile yakalandı; yani istihbarat örgütleri, Tor kullanıcılarını aslında kolaylıkla
yakalayabiliyor. Deep web ve Darknet üzerinde yer alan sitelerin bir önemli
özelliği .com veya .net gibi uzantı adlarına sahip değiller. Genellikle bu
alandaki siteler, .onion uzantısına
sahip; onion çoğunlukla Tor Ağı ile girilen siteler anlamına geliyor, ama diğer
önemli bir noktada dolandırıcılık amaçlı sahte.
onion uzantılı sitelerin çokluğu. Ayrıca Mossad, FBI, MI6 gibi güçlü gizli ve askeri istihbarat servisleri;
darknet suçlarını tespit, ötesinde de kendi
operasyonlarında kullanmak ve çalıştırmak
için “oltalama” adı verilen paravan sitelerle sanal ortama müdahale
ediyorlar.
Sonuç itibariyle, darknet, uygarlığın içinde beslemeye
devam ettiği şiddet güdüsünü ve kötülüğü
sanal ama yeryüzü kadar geniş ekonomisinde mobilize etmekte. Darknet’i kullanan
en önemli kuruluşlar, ülkelerin birbirleri ile rekabet halindeki gizli
servisleri; bu kurumlar, derin internet ortamını, uzmanlık ve bilgi isteyen
karmaşası ile hem kendi eylemlerini gizli olarak gerçekleştirmek, hem de hem de
verilerini saklamak için kullanıyor. İnternetin karanlık dünyası -tıpkı dünyanın
fiziksel düzleminde olduğu gibi- eko-politik yapıyı yönlendirmeye çalışan Batı dünyasının istihbarat teşkilatlarının, ajanlarının iz bırakmadan suç işleyen eylemler için kullandıkları teknik
araçları ile dolu.
Ahmet Usta - Kasım 2015