Ansiklopedistler, diye tarihe geçen
düşünce ve bilim insanları (Diderot, Rousseau, Buffon) aydınlanmanın
ve demokrasinin ancak bilginin kamusal olmasına bağlı olduğunu savunup, bilgiyi
yaygınlaştırmaya çalıştılar. Tarihte ve güncelde bilgi ve tabi ki deneyim hep
belli oranda saklandı ve saptırıldı. Demokrasi sorunu sadece sosyo-ekonomik
zeminde değil, ilk önce bilgi düzeyinde yaşandı, yaşanıyor.
Bugün ise Wikipedia, dünya çapında çevrimiçi ansiklopedi
olarak aydınlanmanın temel düsturunu amaç edinip, “bilginin herkese ulaşmasını
amaçlıyoruz” söylemiyle hareket ediyor.
Wikipedia, her zaman ve her yerden madde
ve tartışma yazılabilen, değiştirilebilen mecra olarak büyümeye devam ediyor.
Vikipedist olmak, yani ansiklopedinin içeriğine katkıda
bulunmak online dünyadaki herkese açık. Çevrimiçi ansiklopedi
Wikipedia , referans olarak kullanım sayısı azalan Britannica benzeri basılı ansiklopedilerin yayın
hayatını bitirmesini hızlandırdı. Dijital
ansiklopedi, içindeki bilgi verileriyle günden güne büyüyor. Tabi ki
Wikipedia'nın çok sayıda olumlu ve işlevsel özelliklerinin
yanında tartışmalı negatif yönleri de bulunuyor. Dijital ortam, ticari devamlılığını hala bağış alarak sürdürüyor.
Entelektüel, formel, teknik,
estetik, pratik, matematiksel ve spekülatif bilgileri alt başlıklar altında
toplayan
Wikipedia,
çevrimiçi ortamdan başka otorite tanımıyor. Bilginin, insanlık tarihi içinde
iktidarların otoritesine zorunlu veya gönüllü bağımlılığı Wikipedia dünyasında yok; en azından Vikipedistler öyle olduğunu iddia ediyor. Çevrimiçi
dünyada herkes eşit bilgi ve erişim olanağına sahip olarak, aynı otoriteye aynı
oranda sahip olabiliyor. Her yaşta ve
statüde insan çevrimiçi iletişimle online ansiklopediye katkıda bulunabiliyor.
Wikipedia,
çok sayıda dil desteği seçeneği ile tüm dünyaya seslenmeye çalışıyor ve
insanları içerik üretimi için “Cesur Ol”maya çağırıyor. Wikipedia, ilk kuruluş hedefi olan
“nesnel bilgi kaynağı olma” kriterini korumaya çalışıyor ve bu konuda topluluk
kuralları geliştiriyor. Bu ilke doğrultusunda sözlük benzeri diğer online
ortamlardan ayrılarak güvenilirliğini sürdürmeyi amaçlıyor.
Ansiklopedinin amacı şöyle özetlenebilir: “Herkesin katıldığı bilgi paylaşımı ve tartışmanın sonucunda bir gün yanlışlanamaz bilgiye ulaşacağız.”
Ve
Wikipedia, “Bilgi, paylaştıkça
çoğalır” temennisini bir gün gerçek kılma iddiasını taşıyor.
Ahmet Usta
