W3C, Linked Data ve DBpedia nedir?

W3C

W3C, Web’in mucidi Tim Berners-Lee tarafından 1994 yılında kurulmuş bir konsorsiyumdur. W3C’in temel görevi; web dünyasının ihtiyaç duyduğu standartları düzenlemek ve bu standartlar için gerekli teknolojilerin ortak projeler içinde oluşmasına önderlik etmektir.

W3C, web standartlarının ana kaynağıdır. Html işaretleme dili, W3C tarafından standartlaştırılmıştır. W3C; Microsoft, Apple, Adobe gibi büyük firmalarla konsorsiyum oluşturulmuştur ve teknoloji geliştirme çalışmalarında güvenilir çözüm ortağıdır. W3C’in geliştirmeye devam ettiği teknolojiler ise RDF,  SPARQL ve OWL’dir.

W3C, Semantik Web projeleriyle şimdiki etiketleme işaretlerini de sorgulayan yeni standartların geliştirilmesini öngörmektedir. Kuruluş, on-line dünyanın gelişim sürecinde standardizasyon olarak, Xhtml işaretlemesini de ön koşul göstermektedir. Xhtml, html işaretlemesinin statik etiketleme yapısını geliştirip yeni işaretleme dillerine uyumlaştırmayı amaçlar. Semantik web, kısaca web 3.0 olarak tanımlanmaktadır. W3C, daha güvenli ağlar ve sorgulanabilir web dünyası için “Semantik Web” projelerini uygulamaktadır. Gelişimi devam eden semantik web dünyasında RDF, SPAROL ve OWL gibi anlamsal sorulama yapabilen dil ve programlamalar kullanılmaktadır.

Semantik web, ortamında RDF, var olan ve olacak web ortamı sunucu ve kullanıcı bilgilerini veri olarak anlamlı sorgulamalarla yeniden değerlendirip, birbirleriyle bağlantılı hale getirecektir. SQL veri tabanı ve html işaretlemeleri arasında uyumsuzluklar yeniden düzenlenip, bilgisayar tarafından kullanıcı için otomasyon kolaylığı getirilecektir. Web semantiğin oluşturduğu küresel bazlı veri tabanında tek dile dönüştürülmüş verileri, SPARQL sorgu dili değerlendirecektir.

OWL, ise web semantik dünyasının yeni temel dil yapısı olarak RDF ile oluşturulmuş ve SPARQL ile sorgulanmış verilerin, bilgisayar ve ağlar üzerinde değerlendirmesini yapacaktır. OWL kullanımıyla birlikte anlamsal sorgulama yapan makine, insan yapay zekâsını örneklem alacaktır. Hedeflenen algoritma sonucunda arama motorları şimdiki gibi kelime bazlı değil, cümle bütünlüğü ve anlam karşılaştırması olarak hizmet verecektir.

Linked Data

W3C, semantik web için Linked Data kavramını kullanmaktadır. Linked Data, web ağı içerisinde her bir bilgiyi belli bir anlama sahip olacak şekilde modelleyerek, bu bilgilerin birbirleriyle ilişkilendirilmesi ve akıllı veri tabanlarının oluşumu hedeflemektedir.

DBpedia projesi 

Projenin temel uygulama alanı olarak DBpedia projesi kullanılmaktadır. DBpedia, on-line ansiklopedi Wikipedia’daki metinsel bilgilerin semantik algoritmayla RDF bilgilerine dönüştürülüp, yeni anlamsal sorgulama lisanı SPARQL ile sorgulanmasını sağlamaktadır. Şuan itibariyle Wikipedia’daki bilgilerin büyük kısmı Linked Data kavramı içinde anlamsal bağlar kurularak sorgulanabilmektedir. DBpedia, yakın gelecekte tüm web ortamının kaynağı olacak anlamsal veri sorgulamanın ilk gelişmiş modeli olarak kullanılmaktadır.

W3C’un farklı sektörlerde proje çalışmaları bulunmaktadır. Kuruluşun geliştirdiği projeler hala e-devlet,  ulusal güvenlik ve uzaktan sağlık hizmetleri gibi alanlarda kullanılmaktadır.

Ahmet Usta

Kaynak:

http://www.w3.org/

http://dbpedia.org/About

Semantik Web Nedir? Web 1.0, 2.0, 3.0 Ne Demektir?

Web Tanımları

Tanımlarla başlıyoruz. Tanımlamalar, on-line dünyada etkili iletişim için zorunluluğumuz oluyor. Web 1.0, 2.0, 3.0 nedir? Ve aralarındaki farklar nelerdir?

Web 1.0

Web 1.0’de internet kullanıcısı ile web sitesi arasında ilişki statiktir. Kullanıcı, sadece sitenin okuyucusu olarak bilgi alabilir; pasiftir, iletişim tek taraflıdır. 

Web 2.0

Web 2.0’de ise, kullanıcı web sitesindeki içeriğe müdahale edip ve etkileşime başlamıştır. Web 2.0’de Kullanıcı aktif olarak hareket eder, iletişim iki yönlüdür. Gelişmenin sonucunda, Web 1.0 için dijital monolog, Web 2.0 için mobil tabanlı diyalog diyebiliriz. 

Web 3.0

Web 3.0 ise, "semantik" yani anlamsal web diye tanımlanmaktadır. Web 3.0  ortamında verilerin anlamlandırılması amaçtır, yorumlamanın temel olduğu bir sistemdir.

Tüm dünyanın Web 3.0 dijital dünyasında tek bir veri tabanına bağlı olması amaçlanmaktadır. Sanal dünyanın bu evresinde makinalar/arama motorları şimdi yaptıkları gibi bilgi/data içeriğini sadece bulup, çağırmayacak; ortak veri tabanındaki bilgiyi anlamlandırıp, yorumlayıp kullanıcıya ulaştıracaktır.

Web içerik değişimi -  web content change

Semantik Web

Web 3.0 ortamında ilk akla gelen örneklerden biri olarak araba incelemesi yaptığınızda, arama motorları/makinalar sizin “daha önceki internet davranışlarınızı” bilgi olarak işleyecek ve şu ankinden farklı algoritmaları da kullanıp yorum katarak bilgiyi size sunacaktır. Örneklendirmeye devam edersek Web 3.0 dünyası; mali durumunuz, yaşam alanınız ve geçmiş dönem tercihlerinize göre “X firmanın Y zamandaki Z marka” ürününün ikinci el satış noktasını en güvenilir karşılaştırmalar sonunda size sunacaktır. Teknoloji geliştiricilerinin Web 3.0’dan bekledikleri sonuç, şimdilik geliştirilmekte olan bir dil projesidir.

Web 3.0 yani gelecekteki anlamsal ağ, başta Google olmak üzere arama motorlarının şuan ki algoritmalarla başaramayacağı yepyeni bir dil yapısıdır. Kullanılmak istenen  semantik dil, insan mantığının muhakeme yeteneğini hedef almaktadır. Semantik ağ dili, insan zekasının sorgulamasını prototip alan bildirimsel derleme lisanı “Web Ontology Language (OWL) yani anlamsal web dilidir.

Semantik web, html tabanlı indekslemeye dayalı World Wide Web dilinin bilgi arama ve düzenleme eksikliğini gidermeyi amaçlar. Web 3.0 dünyası; veri-merkezli genişletilebilir işaretleme (XML), kaynak tanımlama çerçevesi (RDF) ve web ontoloji dili (OWL) dillerini kullanarak işlem yapar. OWL, XML ve RDF verileri arasında, sınıflar arası ilişkiler, en önemlilik, eşitlik, özelliklerin daha iyi sınıflandırılması, özelliklerin karakteristikleri ve numaralandırılmış sınıflar gibi anlamsal bağları kurar.

Bu dil uygulamaları bütünleşik olarak yazımlarla derlenip, verileri kullanarak “Semantik Ağ” kullanıcıları için otomatik olarak belirli görevleri yerine getireceklerdir.  Semantik web dünyası, şuanda yaptığımız bir takım arama ve düzenleme işlemini otomatik olarak bizim adımıza gerçekleştirecektir.

İlk akla gelen handikap ne olabilir? Web 3.0, birden fazla anlamlandırma etiketi ve program kullanarak mevcut on-line iletişime kazandırdığı kolaylıkların yanına manipülasyonları, iletişim parazitlerini ve güvenlik kalkanlarını arttıracak mı?

Web 3.0 ın Semantik Şeması - Scheme of the semantic web 3.0

Geçmişten Günümüze İnternet Beklentisi

İnternetin kurucusu Tim-Berners-Lee Semantic Web'in vizyonunu şöyle ifade etmiştir: "Web için bir hayalim var. öyle ki bilgisayarlar, web üzerindeki bütün veriyi analiz etmeye muktedir olacaklar. Ortaya çıktığı zaman anlamsal ağ; ticaretin günlük mekanizmalarını, bürokrasiyi ve günlük yaşamlarımızı birbiri ile konuşan makinalar tarafından yürütecek. İnsanlığın asırlardır konuşup durduğu "akıllı ajanlar" nihayet gerçekleşecek."

Günümüz dilbilimcileri, onüçbin yıl yıl önce dünyada sadece beş temel dil olduğuna dair bulgular elde ettiler. Bugün gelinen noktada ise, insanın gerçek iletişim aracı konuşma dillerinin yanında işaretlemeye dayalı yeni işitsel-görsel tekno diller ortaya çıkıyor.

Yeni nesil Web’in (Semantik Web) günümüzde süregelen bilgi kaosuna son vermekte çok önemli bir rol oynayacağı iddia ediliyor. Anlamsal ağ, gerçekten hayata geçirilebilecek mi yoksa bir hayal olmaktan öteye gidemeyecek mi? Bütünlük içeren matematiksel altyapının anlamsal dile çevrilmesi, ortalama değerleri içerip sapmaları ve ayrıntıları görmezden mi gelecek? Tekno- fetiş hayaller, ne kadar hayal kırıklığını beraberinde getirecek?

Gutenberg Galaksisi büyümeye devam ediyor.

Ahmet Usta

Kaynak:

tr.wikipedia.org/wiki/Anlamsal Ağ

Börteçin Ege - http://aksw.org/About.html

Doç. Dr. Selim Akyokuş - http://www.akyokus.com/presentations/