5651 Sayılı İnternet Kanunu Ve Özgürlük

5651 Sayılı Kanun

5651 sayılı “İnternet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkında kanun”  AİHM tarafından, insan hakları ihlali olarak kabul edildi. 5651 sayılı kanun metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5651.html

5651 sayılı kanun kapsamında yapılan, internet erişimini engelleme faaliyetlerinde dayanak olarak 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’ndaki ceza halleri temel alınmaktadır. 5651 sayılı kanun, erişim engelleme kararlarında idari organlara, “şüphe gerekçesiyle” hareket etme olanağı veriyor, kanunun bu tartışmalı yapısı dolayısıyla internet yayıncılığına uygulanabilecek müdahale alanı gittikçe genişliyor.

5651 sayılı İnternet Kanunundan alıntı metinler

MAD­DE 8 –  (2) “Eri­şi­min en­gel­len­me­si ka­ra­rı, so­ruş­tur­ma ev­re­sin­de hâ­kim, ko­vuş­tur­ma ev­re­sin­de ise mah­ke­me ta­ra­fın­dan ve­ri­lir.”

MAD­DE 8 - (10) “Eri­şi­min en­gel­len­me­si ka­ra­rı­nın ge­re­ği­ni ye­ri­ne ge­tir­me­yen yer ve­ya eri­şim sağ­la­yı­cı­la­rı­nın so­rum­lu­la­rı,  al­tı ay­dan iki yı­la ka­dar ha­pis ce­za­sı ile ce­za­lan­dı­rı­lır.”

MAD­DE 9 - (1) “İçe­rik ne­de­niy­le hak­la­rı ihlâl edil­di­ği­ni id­dia eden ki­şi, içe­rik ve yer sağ­la­yı­cı­sı­na baş­vu­ra­rak ken­di­si­ne iliş­kin içe­ri­ğin ya­yın­dan çı­ka­rıl­ma­sı­nı is­te­ye­bi­lir.”

MAD­DE 10 - (1) “Ka­nun­la ve­ri­len gö­rev­ler, ku­rum bün­ye­sin­de bu­lu­nan Baş­kan­lık­ça ye­ri­ne ge­ti­ri­lir. Baş­kan­lı­ğın bu Ka­nun kap­sa­mın­da­ki gö­rev ve yet­ki­le­ri şun­lar­dır:

a) in­ter­net or­ta­mın­da ya­pı­lan ve ka­nun kap­sa­mı­na gi­ren suç­la­rı oluş­tu­ran içe­ri­ğe sa­hip fa­ali­yet ve ya­yın­la­rı ön­le­me­ye yö­ne­lik ça­lış­ma­lar yap­mak,

b) İn­ter­net or­ta­mın­da ya­pı­lan ya­yın­la­rın içe­rik­le­ri­ni iz­le­ye­rek, bu Ka­nun kap­sa­mı­na gi­ren suç­la­rın iş­len­di­ği­nin tes­pi­ti ha­lin­de, bu ya­yın­la­ra eri­şi­min en­gel­len­me­si­ne yö­ne­lik ola­rak, ka­nun­da ön­gö­rü­len ge­rek­li ted­bir­le­ri al­mak.

c) İn­ter­net or­ta­mın­da ya­pı­lan ya­yın­la­rın içe­rik­le­ri­nin iz­len­me­si­nin han­gi se­vi­ye, za­man ve şe­kil­de ya­pı­la­ca­ğı­nı be­lir­le­mek.

e) İn­ter­net or­ta­mın­da her­ke­se açık çe­şit­li ser­vis­ler­de ya­pı­la­cak fil­tre­le­me, per­de­le­me ve iz­le­me esas­la­rı­na gö­re do­na­nım üre­til­me­si ve­ya ya­zı­lım ya­pıl­ma­sı­na iliş­kin as­ga­ri kri­ter­le­ri be­lir­le­mek.”

İnternet ve Özgürlük - İnternet and Liberty

5661 Sayılı Kanuna Dair Genel Değerlendirme

Türkiye’de internet erişimi,  iddia edilen suç ihlali kesinleşmeden “şüpheli” tanımı altında engellenmekte ve filtrelenmektedir.

Eğer hukuki olarak teorik kuvvetler ayrılığı prensibinden uzaklaşılmış ise, ilgili kanun maddeleriyle idari kurumlar ki başta Başbakanlık, internet erişiminin engellemesi kapsamında keyfi ve sehven hareket edebilir.

İnternet erişimi, kişisel hak ve özgürlüklerimizin temeli olan ifade özgürlüğümüzün olmazsa olmaz bir parçası haline gelmiştir. Birleşmiş Milletler, 4 Haziran 2011 tarihinde internet erişimini, temel insan hakları faaliyetlerinden bir olarak tanımlamıştır. BM’in bu tanımlaması, taraf olan Türkiye Cumhuriyeti’ni de kapsadığı için ülkemizdeki internet erişim yasağı, uluslararası hukuk çerçevesinde insan hakları ihlali anlamına gelmektedir.

Diğer bir hukuki kriter ise, Avrupa Konseyi’nin 19 Nisan 2011’de aldığı karardır. bu karar çerçevesinde internet erişimi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne eklenmiştir. Avrupa Konseyi’nin kararı; bireylerin internet erişimini, her türlü devlet müdahalesine karşı hukuki olarak güvence altına almaktadır. Konseyin aldığı karar sonucunda, ülkemizde de uygulanmakta olan “internet erişim filitre uygulamaları” insan hakları ihlali anlamına gelmektedir.

Yakın dönemde ise, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 18 Aralık 2012’de görülen Ahmet Yıldırım/Türkiye davasında, Türkiye’de uygulanan 5651 sayılı kanunu ifade özgürlüğüne aykırı bulmuştur. AİHM’si, 5651 sayılı yasa ve uygulamalarının insan hakları ihlali olduğunu açıklamıştır.

“suç­la­rı oluş­tu­ran içe­ri­ğe sa­hip faaliyet ve yayınlar” tanımı ve suç olarak tanımlanan kimi alt başlıklar gerek uluslararası hukukta, gerek ise kamu ve özel hukukta hala tartışılan eylem ve fikirlerdir. Kimi ifade özgürlüğü faaliyetlerinin, kanun kapsamında ceza ve kamu hukuku ihlalleri olarak değerlendirilmesi diğer önemli sorunlardan biridir.

Kanun maddesinin, anayasaya aykırı ve tezat içeriği hemen göze çarpmaktadır. T.C. Anayasanın temeli olan, kişi temel hak ve özgürlüklerinin içerisinde bulunan ifade özgürlüğü ve haber alma hakkı, 5651 sayılı kanun ve uygulamalarına bakıldığında anayasaya aykırılık göstermektedir.

Ahmet Usta